Ngay trong bài linh thao đầu tiên của Tuần I, thánh I-Nhă đă nhấn mạnh đến tội lỗi và muốn chúng ta ư thức sự ghê tởm và tác hại của nó. Ngài muốn chúng ta nh́n thật kỹ những hậu qủa ghê gớm do một tội duy nhất mà các thiên thần đă phạm, sau đó nh́n đến những hậu qủa thật khủng khiếp do một tội duy nhất mà tổ tông của chúng ta đă phạm, và sau cùng là hậu qủa mà một linh hồn mắc tội trọng phải chịu khi chết.  

Thánh I-Nhă đă muốn người làm linh thao phải cầu nguyện đề tài này lập đi lập lại ba lần. Từ suy niệm qua chiêm niệm, qua cảm nhận xấu hổ rồi đi đến gớm ghét tội lỗi. 

Có khi nào chúng ta nghĩ rằng chỉ một tội bất phục tùng của Adong đă đem đến những hậu qủa ghê gớm từ việc Cain giết em là Abel ở những ngày đầu tiên đó cho đến sự tàn sát cả một thành phố đông đúc dân cư bằng một qủa bom trong thế giới ngày hôm nay? 

Có khi nào chúng ta nghĩ rằng nhân loại bắt đầu là những tạo vật mang h́nh ảnh của Đấng Sáng Tạo, được cho quyền hưởng hạnh phúc trường sinh đă trở thành một đoàn lữ hành đi về cơi chết, chỉ v́ con người đầu tiên đă không biết dùng sự tự do của ḿnh để chọn đúng việc cần phải làm?  

Cứ nh́n những hậu qủa ghê gớm trong xă hội loài người để thấy được sự tai hại của tội lỗi - chỉ một tội kiêu ngạo bất phục tùng của Adong! Cả nhân loại sống trong một bể khổ, cả một chương tŕnh tuyệt vời của Đấng Toàn Năng bị đảo lộn chỉ v́ một hành động bất tuân phục.  

Hái một trái cấm, Adong đă đem vào thế giới những bệnh hoạn, sa đọa, chiến tranh, những nấm mồ, những bào thai bị ném vào thùng rác, những tiếng khóc nức nở triền miên bắt đầu từ tiếng khóc của Evà ôm trên tay xác Abel chết đẫm máu v́ sự ghen tương của Cain. "Hậu qủa của tội lỗi là sự chết" (Rom 6:23). Qủa thật, Adong đă đem chiến tranh hận thù và sự chết vào thế giới. 

Trong những bài linh thao của Tuần thứ Nhất, thánh I-Nhă không những giúp chúng ta nh́n vào tội lỗi, nh́n xem khói lửa trong hỏa ngục, nhưng c̣n nếm thử sự cay đắng của nước mắt, sờ mó xem lửa thiêu đốt các linh hồn thế nào, nghe tiếng kêu rên xiết của những linh hồn bị đầy đọa, ngửi mùi vị của khói, diêm sinh và sự thối tha của hỏa ngục nữa. Thánh I-Nhă muốn chúng ta thử bước vào hỏa ngục bằng tất cả năm giác quan để hiểu được sâu xa bản chất của tội lỗi, để nhận thức được môi trường của hận thù, bất măn, của cực khổ và độc ác - môi trường hỏa ngục. Ngay cả khi vũ trụ này qua đi, khi mà những hành tinh cuối cùng đă dụi tắt th́ lửa hỏa ngục sẽ c̣n muôn đời bùng cháy, "ngọn lửa không hề tắt" (Mt 3:12; Mc 9:49), nơi mà Lucipher và bầy ác qủy sẽ đời đời gào thét trong căm hờn. 

Đi thêm một bước nữa, Thánh I-Nhă muốn người làm linh thao có được một kinh nghiệm gần gũi hơn, thực tế hơn bằng cách h́nh dung một vị thánh suốt cuộc đời phục vụ Chúa một cách tận tụy và sốt sắng, nhưng trước khi chết đă phạm một tội trọng mà không ăn năn trở về.  Có lẽ đó là một thí dụ rất hiếm để có thế xảy ra, nhưng thánh I-Nhă muốn dạy một bài học về căn tính của tội lỗi và thí dụ này tuy đơn giản nhưng rất hiệu nghiệm. Điều này có thể xảy đến cho chính chúng ta. Thật gần gũi và thực tế. 

Ḷng thương xót bao la của Thiên Chúa 

Ḷng thương xót của Thiên Chúa bao la đến nỗi Ngài đă tha thứ quá dễ dàng. Nói cách khác, điều kiện để được tha thứ đă quá đơn giản v́ ḷng thương xót của Thiên Chúa quá bao la, và v́ thế không mấy ai hiểu được chiều dài, chiều rộng, chiều cao của cái gọi là tội. Việc tội lỗi được tha thứ dễ dàng có thể làm cho chúng ta quên đi sự nguy hiểm của việc phạm tội trọng và h́nh phạt là hỏa ngục đời đời. Thánh I-Nhă giúp ta thấy chỉ một tội duy nhất của một thiên thần đă châm mồi cho ngọn lửa hỏa ngục đời đời, chỉ một tội duy nhất của Adong đem đến hậu qủa khổ ải trầm luân cho loài người. Nhưng ḷng thương xót của Thiên Chúa sẽ chỉ đem đến kết qủa khi con người biết ăn năn hối cải, khi người con hoang đàng biết ăn năn quay về với Cha. 

Chúng ta có nhận thức được sự nguy hiểm của tội lỗi mà người đời ngày nay coi nhẹ? 

Sự nguy hiểm khôn lường của tội lỗi có khả năng làm cho một người trong trắng và nhậy cảm phải lo sợ đổ mồ hôi pha lẫn máu trong vườn Ghêt-sê-ma-ni (Lc.22:44), và cũng sẽ xảy đến cho một Kitô hữu thực sự.

Vũ Tiến Long