Lieàn sau ñoù, Cha Nguyeãn Theá Thuaán ñöôïc gôûi ñi du hoïc taïi Roma. Laáy xong Cöû Nhaân Thaùnh Kinh taïi Ñaïi Hoïc Ñöôøng Gregoriana, Ngaøi sang Thaùnh ñòa Yeârusalem khaûo cöùu Thaùnh Kinh taïi choã. Ñeán naêm 1956, Ngaøi toát nghieäp Tröôøng Thaùnh Kinh Yeârusalem, roài leân ñöôøng trôû veà queâ nhaø laøm Giaùo sö Thaùnh Kinh taïi Hoïc vieän DCCT Ñaø Laït. Töø naêm 1970 ñeán 1973, Ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm Beà Treân nhaø Doøng taïi ñoù.
Cuõng nhö caùc chuyeân vieân Kinh Thaùnh khaùc, Cha Nguyeãn Theá Thuaán thoâng thaïo nhieàu ngoaïi ngöõ raát khoù, nhöng caàn cho vieäc khaûo cöùu Thaùnh Kinh, nhö tieáng Hy Laïp, vaø caùc thoå ngöõ Do Thaùi xöa. Ngaøi coøn gioûi chöõ Haùn, Ñöùc vaø Anh Ngöõ nöõa.
Khi baét ñaàu ngoài vaøo gheá giaùo sö Kinh Thaùnh, Ngaøi noùi: "Baây giôø toâi maét baét ñaàu hoïc". Ngaøi coù yù noùi: sau bao nhieâu naêm nghieân cöùu Thaùnh Kinh, baây giôø môùi laø luùc ngoài laïi suy gaãm vaø giuùp ngöôøi khaùc cuøng suy gaãm Thaùnh Kinh. Vaø Ngaøi lieàn khôûi coâng phieân dòch Kinh Thaùnh ra tieáng Vieät töø caùc nguyeân baûn. Chæ vaøi naêm sau laø Ngaøi dòch xong vaø cho xuaát baûn phaàn Taân öôùc. Veà Cöïu öôùc, ñaùng lyù cuõng ñaõ ñöôïc dòch töø laâu. Nhöng moãi khi nghe bieát beân Thaùnh Ñòa Yeârusalem moät taøi lieäu naøo ñoù veà Thaùnh Kinh vöøa môùi ñöôïc khaùm phaù, "taøi lieäu Bieån Cheát" chaúng haïn, Ngaøi lieàn söûa ñoåi hoaëc boå tuùc theâm nhöõng chöông ñaõ ñöôïc dòch roài. Khi anh em trong Doøng thuùc giuïc, thì Ngaøi noùi: "Vieäc ñaïi söï khoâng neân voäi vaøng". Ñoàng thôøi Ngaøi ñi huaán luyeän Thaùnh Kinh haàu nhö khaép caùc tröôøng vaø caùc Doøng ôû Vieät Nam.
Sau cuøng, bieát raèng khoâng bao laâu nöõa, Cha Nguyeãn Theá Thuaán seõ hoaøn taát baûn dòch vaø cho aán haønh, nhaø Xuaát Baûn Ñöùc Meï Haèng Cöùu giuùp Saigon lieàn ñi ñaët mua giaáy luïa töø ngoaïi quoác veà saün saøng. Khoâng ngôøi ñoät nhieân nöôùc nhaø gaëp cuoäc beå daâu. Trong nhöõng ngaøy ñaàu cuûa côn ly loaïn, Ngaøi coøn ñi giaûng Muøa Chay taïi Di Linh, gaàn Ñaø Laït. Vieät Coäng ñaõ traøn vaøo quaän. Saùng ngaøy moàng 3 (?) thaùng 3, 1975, thaáy tình hình coù veû yeân tónh laïi, Ngaøi xin Cha Sôû laø Cha Quang, cho ñi thaêm caùc Tín Höõu chung quanh. Chieàu ñoù khoâng thaáy Ngaøi trôû veà. Moïi ngöôøi troâng chôø lo laéng...ít ngaøy sau, ngöôøi ta tìm thaáy thi theå Ngaøi taïi moät con ñöôøng ven nuùi !
Sau khi dòch giaû maát, caùc anh em trong Doøng lieàn xuùc tieán vieäc aán haønh baûn dòch Ngaøi ñeå laïi, söûa chöûa ñoâi chuùt, boå tuùc nhöõng chöông cuoái cuøng (Xem "Lôøi Noùi Ñaàu") (See the "Preface") [Which is not available], roài cho xuaát baûn. Sôû dæ Doøng Chuùa Cöùu Theá Saigon hoaøn taát ñöôïc vieäc vó ñaïi naøy giöõa moät nghòch caûnh haàu nhö voâ voïng, laø vì, nhö ñaõ noùi treân, moïi söï ñaõ ñöôïc chuaån bò tröôùc saün saøng.
Cuoán Kinh Thaùnh toaøn boä naøy ñaõ ñöôïc in ra laàn thöù nhöùt 10.000 cuoán treân giaáy luïa vaø ñoùng bìa cöùng raát ñeïp. Baây giôø taïi Vieät Nam nghe ñaâu cuõng ñaõ tieâu thuï heát. Coøn chaêng nöõa, cuõng khoâng deã gì maø gôûi ñöôïc ra nöôùc ngoaøi. Nay nhôø caùc baäc aân nhaân giuùp ñôõ, chuùng toâi haân hoan coáng hieán laàn taùi baûn naøy vôùi hình thöùc bình daân vaø giaù phoå thoâng ñeå lôøi Chuùa ñöôïc phoå bieán roäng raõi trong moïi gia ñình.