Tình và Lý

Antôn Phaolô, SJ

Ngoại tình là một đề tài nóng bỏng, là đầu mối của bao nhiêu lời dèm pha đàm tiếu.  Ngoại tình đồng nghĩa với bội phản, với đam mê, với bạc tình bạc nghĩa.  Ngoại tình đánh mất niềm tin, làm đổ vỡ gia đình, tạo gương xấu trong cộng đoàn. 

Mỗi lần nghe lại câu chuyện người phụ nữ ngoại tình, tôi lại thấy ấm ức.  Ấm ức vì tôi luôn luôn tò mò muốn biết Chúa Giê-su viết điều gì trên mặt đất.  Ấm ức vì tại sao trong vụ án ngoại tình sôi nổi ồn ào như thế, mà rốt cuộc chẳng có chuyện gì xảy ra.  Ấm ức vì nếu người đàn bà bị “bắt quả tang đang ngoại tình,” thì tại sao chỉ một mình nàng bị lôi ra công đường, thế còn tình nhân của nàng ở đâu?

 “Thưa Thầy, trong sách Luật, ông Mô-sê truyền dạy chúng tôi phải ném đá hạng đàn bà này.  Còn Thầy, Thầy nghĩ sao?”  Hành động của những ngưòi bắt và tố cáo người phụ nữ này, thoạt nhiên có vẻ như là đang làm chuyện đúng đắn, bảo vệ thuần phong mỹ tục.  Nhưng thật ra đây chỉ là cái bẫy giăng ra để hại Đức Giê-su.  Này nhé, chiếu theo luật Mô-sê, thì người ngoại tình và tòng phạm phải xử tử bằng hình phạt ném đá (Lv 20: 10, Đnl 22:22-24).  Nhưng theo luật của chính quyền thống trị Rô-ma thì người Do thái không có quyền lên án tử hình.

Vậy, nếu Đức Giê-su đồng ý với các kinh sư và luật sĩ, thì ngài sẽ gặp rắc rối với chính quyền.  Những kẻ chống đối ngài sẽ báo cáo rằng ngài muốn xách động quần chúng.  Còn nếu ngài không tuyên án, thì ngài gặp rối với những nhà mô phạm đạo đức.  Họ sẽ tuyên truyền rằng ngài chỉ là một rab-bi (thầy giảng) giả hiệu, vì nếu là bậc thầy chân chính thì đương nhiên phải gìn giữ kỷ cương .  Các kinh sư và những người Biệt phái rất hả hê vì họ nắm chắc phần thắng.  Đằng nào cũng chết.  Ra lệnh ném đá thì bị mang tiếng là bất nhân bất nghĩa, nói một đàng làm một nẻo.  Còn tha bổng thì lại là bất trung bất tín, đi ngược lại với giáo huấn của Mô-sê.  Giữa luật Rô-ma và luật Mô-sê, ngài chọn đường nào? 

Đúng là một chiếc ná bắn hai con chim.  Người phụ nữ bị bắt chẳng qua chỉ là cái cớ để họ xét xử Đức Giê-su.  Biết rõ lòng họ, Đức Giê-su chẳng buồn đáp lại câu hỏi khiêu khích: “Còn Thầy, Thầy nghĩ sao?”  Ngài im lặng cúi xuống viết trên đất.  Viết những gì?  Có người cho rằng, Đức Giê-su đã vạch tội của họ trên nền đất.  Người khác nghĩ rằng, Đức Giê-su im lặng ngồi vẽ lung tung là thờ ơ với âm mưu của họ. 

Dù sao, sự im lặng này làm tất cả mọi người đều hồi hộp.  Rõ ràng là Đức Giê-su đang tỏ thái độ bất hợp tác.  Vì họ cứ hỏi mãi, nên ngài ngẩng đầu lên và bảo: “Ai trong các ông sạch tội, cứ lấy đá ném chị này trước đi! ”  Và rồi chuyện kể rằng, mọi người lần lượt bỏ đi, đám đông tự giải tán.

Chỉ có hai cách để trả lời câu chất vấn của Đức Giê-su.  Một là nhận lỗi và xin tha thứ. Hai là lặng lẽ rút lui.  Vì đám đông không dám, hoặc không muốn đối diện với tình trạng tội lỗi của mình, họ đã từng người một quay lưng bỏ đi.  Họ không có lòng thương xót người phụ nữ lầm lỡ nên họ đã mất đi một cơ hội chứng kiến lòng xót thương của Đức Giê-su.  Thánh Âu-tinh nhận xét : “Tất cả những kẻ tố cáo đều rút lui, chỉ còn lại hai người : một con người yếu hèn và một Đấng đầy lòng thương xót.” 

Đúng ra họ nên ở lại. Người phụ nữ đã ở lại, và chị nhận được lòng thương xót.  Đức Giê-su, với sự cảm thông cho thân phận yếu hèn của con người, đã ban cho chị ơn tha thứ và bình an. Người phụ nữ không phải là vô tội.  Đúng theo Luật, chị đáng phải chết.  Nhưng Đức Giê-su không xử với chị bằng lý, nhưng bằng tình: “Chị về đi; từ nay đừng phạm tội nữa! ”  Chính cách đối xử nhân ái đầy tình người đó đã động viên chị và cho chị một khởi đầu mới.

Bạn thân mến,

Đức Giê-su đã để cho người phụ nữ ngoại tình ra về với lòng thanh thản.  Ta có thể trách ngài là quá dễ dàng với người phụ nữ ấy.  Lỡ ngựa quen đường cũ thì sao ?  Ngài đã không dùng Luật Mô-sê để cầm buộc chị như xã hội và tôn giáo đòi hỏi.  Nhưng ngài đã dùng luật của tình thương để giải thoát chị khỏi ách nô lệ của tội lỗi.

Hình phạt có thể làm người ta sợ.  Công lý có thể làm cho người ta e dè.  Nhưng chỉ có tình thương mới biến đổi phận ngưòi.  Chỉ có lòng thương xót cảm thông mới cho con người động lực đứng lên sau bao lần quỵ ngã.  Đức Giê-su đã dùng tình thương chứ không phải công lý để cảm hóa người phụ nữ kia, cũng như ngài đã từng làm với Za-kêu, với Lê-vi, và với bao người tội lỗi khác.  Ngài đã nhìn họ với ánh mắt xót thương, thông cảm, chứ không phải bằng cái nhìn xét nét, bắt bẻ. 

Lòng thương xót của Đức Giêsu làm tôi nhớ đến câu chuyện của một người chồng đối xử với người vợ ngoại tình của ông.  Câu chuyện xảy ra tại một hải đảo thuộc nước Italia, dân chúng qui định:  nếu một người đàn bà bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình, người ta sẽ buộc cổ người đàn bà này vào một tảng đá lớn, và quẳng xuống biển cho chết chìm.

Vào một ngày nọ, có một người đàn bà bị bắt quả tang về tội này, bà sẽ bị xử theo qui định.  Nhưng đến ngày xử mà người chồng vẫn còn đang đánh cá ở ngoài khơi, cho nên dân làng phải gia hạn thêm vài ngày nữa.  Người ta đã gia hạn nhiều lần nhưng vẫn không thấy người chồng trở về.  Cuối cùng, họ phải đưa người đàn bà ấy đến một vùng biển sâu, cột một tảng đá lớn vào cổ, rồi đẩy bà xuống nước.

Nhưng lạ lùng thay, hôm sau mọi người đều kinh ngạc thấy người đàn bà xuất hiện trong làng.

Thì ra, người chồng đã hay biết tất cả những gì xảy ra cho vợ mình.  Thay vì trở về chứng kiến bản án khắc nghiệt, ông ta tìm cách ở lại ngoài khơi, với hy vọng kéo dài cuộc sống cho vợ.  Và đến ngày xử án, ông đã đến núp sau một ghềnh đá lớn.  Khi người ta vừa ném bà xuống biển, ông đã lặn xuống nước đón lấy bà, tháo gỡ tảng đá ra và đưa bà về nhà.  Ông đã không về hùa với dân làng để kết án vợ mình nhưng thay vào đó ông đã tìm cách cứu sống bà và mở ra cho bà một cuộc sống mới.

Bạn thân mến,

Thiên Chúa của chúng ta là thế đó!  Dù con người bội phản, Thiên Chúa vẫn trung thành với giao ước Người đã thiết lập với con người từ đời nọ đến đời kia.  Giao ước qua No-ê, qua A-bra-ham; giao ước qua Mô-Sê, qua nhà Đa-vít.  Ngay cả khi những giao ước này đã bị chối bỏ, Thiên Chúa vẫn không ngừng tìm kiếm và thiết lập một giao ước mới với con người.  Giao ước này không dựa trên Luật, nhưng trên tình thương được ghi khắc trong tâm hồn mỗi người như ngôn sứ Giê-rê-mi-a đã loan báo.  Và giao ước này được ký kết bằng chén cứu độ của Đức Giê-su Ki-tô qua mầu nhiệm tử nạn và phục sinh của ngài.

Mỗi lần tĩnh tâm tôi có những quyết tâm làm việc này, việc nọ để hy sinh hãm mình, để cố gắng thay đổi cuộc sống.  Nhưng rồi thực tế ập đến. Có thể tôi đã không làm trọn vẹn lời cam kết.  Có thể tôi đã ngã lòng vì nói dễ hơn là làm. Có thể tôi đã cố gắng hết sức nhưng vẫn còn nhiều bất cập.

Nhưng quan trọng hơn không phải là tôi đã hay đang làm được gì, nhưng Chúa đang thấy gì nơi tôi?  Chúa đang ao ước điều gì cho tôi? 

Điều may mắn là chúng ta có một Đấng Cứu Thế luôn đối xử với chúng ta bằng tình.  Nếu Người cứ dùng lý mà xử, thì thử hỏi ai trong chúng ta lại chẳng có lỗi.  Nếu Chúa trách tội nào ai rỗi được! 

Chắc hẳn trên đường đời, chúng ta còn nhiều vướng mắc, nhiều tội lỗi.  Nhưng tin tưởng vào một Đấng giàu lòng thương xót, Đấng sẵn sàng tha thứ hơn là lên án, xin mời bạn cùng với tôi, chúng ta cùng đến với Đấng sẵn sàng quên hết quá khứ của chúng ta.  Nếu đã lâu lắm bạn chưa xưng tội, hãy đến với bí tích Hòa giải để được lãnh nhận ơn tha thứ.  Hãy đến với tòa giải tội để lòng mình được thanh thản bình an.  Và để một lần nữa được nghe lời khích lệ của Chúa Ki-tô: “Tôi không kết án bạn; hãy về đi và từ nay đừng phạm tội nữa!”

 Bạn thân mến,

Ngoại trừ Đức Giê-su, chẳng ai có tư cách để ném đá người phụ nữ kia.  Thế nhưng, ngài đã chọn để gánh lấy tội của người phụ nữ ngoại tình, và chết thay cho chị trên thập giá.  Ngài cũng chọn để gánh lấy tội của bạn và tôi, và tha bổng cho chúng ta bằng chính giá máu của ngài.  Ôi tình yêu cao cả!  Ôi lòng thương xót tuyệt vời! 

Ước gì chúng ta biết chạy đến cùng Giê-su trong sự vấp ngã của chúng ta.  Ước gì lòng thương xót của ngài thay đổi cuộc sống chúng ta.  Ước gì  sự thông cảm của ngài là động lực giúp chúng ta vươn lên, vượt thắng cám dỗ và tội lỗi.

Lạy Chúa, tất cả chúng con cũng như người phụ nữ này.  Chúng con  là những người tội lỗi không có tư cách cầm đá ném kẻ khác.  Xin tha tội chúng con như chúng con cũng tha cho những người có lỗi với chúng con.  Xin Chúa thanh tẩy chúng con trong tình thương của Ngài để chúng con một lần nữa được thoát khỏi ràng buộc của tội lỗi và có sức mạnh để chống trả cám dỗ.  Xin đổi mới trái tim chúng con để chúng con biết xót thương nâng đỡ anh em mình như Chúa đã thương xót chúng con.   Amen!